Według prof. Jashima Khana, autora badania opublikowanego w piśmie "Qualitative Market Research", namacalny charakter gotówki – jej zapach, dotyk oraz akt liczenia – tworzy emocjonalne połączenie z pieniędzmi, którego brakuje przy płatnościach cyfrowych. "Kiedy posługujemy się z gotówką, nie tylko wydajemy pieniądze. Rozstajemy się też z częścią siebie" - podkreśla prof. Khan, cytowany przez Polską Agencję Prasową.
Zespół prof. Khana przeprowadził badania w dwóch różnych kulturach i okresach: w Nowej Zelandii w 2013 roku oraz w Chinach w 2023 roku. Naukowcy zebrali szczegółowe dane dotyczące doświadczeń konsumentów związanych z używaniem gotówki i metod bezgotówkowych, prosząc uczestników o opisanie swoich odczuć i zachowań związanych z różnymi formami płatności.
Wyniki wskazują, że gotówka zwiększa świadomość wydatków, podczas gdy płatności kartami i aplikacjami często prowadzą do oderwania od poczucia wartości wydawanych pieniędzy. W Chinach, gdzie 50 proc. transakcji odbywa się za pośrednictwem aplikacji płatniczych, uczestnicy badania wykazali osłabione poczucie kontroli nad swoimi finansami.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Cyfrowe pieniądze nie sprawiają wrażenia, jakby wydawało się własne zasoby; nie ma poczucia posiadania pieniędzy. Gotówka to co innego – zawsze czujesz, że ilość twoich pieniędzy się zmniejsza, gdy je wydajesz — wskazał jeden z uczestników badania, cytowany przez PAP.
To odczucie było obecne również u badanych z Nowej Zelandii, podkreślając emocjonalny ciężar związany z fizycznym pieniądzem.
Utrzymanie gotówki może mieć kluczowe znaczenie
Ankiety wykazały również, że choć ludzie są zadowoleni i czują się bezpiecznie, korzystając z aplikacji płatniczych, to rozstawanie się z gotówką wywołuje emocje takie jak smutek czy poczucie winy. Łatwość płatności cyfrowych często prowadzi do bezrefleksyjnego wydawania pieniędzy, gdyż namacalna natura gotówki zostaje zastąpiona abstrakcyjnymi liczbami na ekranie.
Nasze badania pokazują, że gotówka to nie tylko pieniądze – to sposób na utrzymanie więzi z zasobami, które wydajemy. Trzymanie gotówki w rękach przypomina nam o jej wartości, o czym w przypadku płatności cyfrowych łatwo jest zapomnieć. W miarę gdy coraz częściej korzystamy z metod bezgotówkowych, warto pamiętać o lekcjach, jakie daje gotówka w zakresie mądrego wydawania pieniędzy – mówi prof. Khan.
Profesor podkreśla, że przejście do społeczeństwa bezgotówkowego wymaga zrozumienia, jak różne metody płatności wpływają na nas nie tylko finansowo, ale i emocjonalnie. "Nie twierdzimy, że gotówka jest przestarzała. Wręcz przeciwnie, ponownie zastanawiamy się nad tym, jak postrzegamy pieniądze i zarządzamy nimi w zmieniającym się świecie" – dodaje ekspert.
Badanie sugeruje, że utrzymanie gotówki może być kluczowe dla zachowania umiaru w wydatkach i podejmowania lepszych decyzji finansowych w świecie, w którym pieniądze często wydają się niewidzialne.
Czytaj też: Zgoda USA. Możliwe ataki na terytorium Rosji
