Zgodnie z zapowiedziami wiceszefa NFOŚiGW, Roberta Gajdy, decyzja o zawieszeniu programu była związana z licznymi nieprawidłowościami i nadużyciami.
Chcemy położyć kres nadużyciom w programie Czyste Powietrze. Przeprowadziliśmy wzmożone kontrole, skutki nieprawidłowości to oddawane dotacje wraz z odsetkami lub zmniejszenie dofinansowania. Trzeba skończyć ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta — tłumaczył.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wśród problemów wymieniono również opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków, brak transparentności procedur oraz zbyt długi czas oczekiwania na wypłatę środków.
Konsultacje i nowe zasady
Fundusz zapowiedział, że 9 grudnia rozpoczną się konsultacje społeczne dotyczące nowej odsłony programu. Zmiany mają obejmować wprowadzenie tzw. operatorów, którzy będą wspierać beneficjentów w realizacji inwestycji – od planowania aż po jej zakończenie.
Portal gazeta pl. podaje, że kluczową zmianą ma być także kierowanie zaliczek bezpośrednio na konta osób remontujących, a nie wykonawców, co ma ograniczyć ryzyko nadużyć.
Krytyka decyzji
Eksperci oraz samorządowcy ostro krytykują nagłe zawieszenie programu, wskazując na brak wcześniejszych zapowiedzi oraz trudności, jakie to wywołało dla tysięcy osób. Miłosz Jakubowski z fundacji Frank Bold zwraca uwagę:
Zawieszenie programu i zawieszenie przyjmowania wniosków wydarzyło się w sposób nagły, zupełnie niezapowiedziany, co postawiło potencjalnych beneficjentów programu jak i samorządy oraz uczciwych przedsiębiorców – a takich przecież jest większość – w bardzo trudnej sytuacji.
Jakubowski podkreśla również, że program "Czyste Powietrze" cieszył się coraz większym zaufaniem wśród obywateli, które teraz może zostać poważnie nadszarpnięte. W rekordowych tygodniach liczba składanych wniosków sięgała nawet 7–8 tysięcy, co świadczyło o jego popularności i skuteczności.
Co z osobami w trakcie remontu?
Dla osób, które rozpoczęły prace remontowe, ale nie zdążyły złożyć wniosków o dotację, mają zostać opracowane specjalne ścieżki wsparcia. Jak zapowiadała minister Paulina Hennig-Kloska, wznowienie programu planowane jest na przełom marca i kwietnia, ale szczegóły wciąż pozostają nieznane.
Skutki dla samorządów i firm
Decyzja o wstrzymaniu programu odbiła się szerokim echem w samorządach, które prowadziły lokalne punkty obsługi beneficjentów.
Portal gazeta.pl informuje, że niektóre gminy, zwłaszcza większe miasta, korzystały z usług zewnętrznych podmiotów, które teraz zostały bez pracy. W skali kraju grozi to również zwolnieniami w urzędach gmin.
Co przyniesie nowa odsłona programu?
Od 2018 roku w ramach "Czystego Powietrza" złożono ponad milion wniosków na łączną kwotę 37 mld złotych. Program, pomimo swoich wad, zdaniem ekspertów miał jedną podstawową zaletę – działał.
Jak zaznacza gazeta.pl, potrzeby są nadal ogromne, a liczba domów wymagających modernizacji przekracza dwa miliony. Jednak pytania o przyszłość pozostają.
To naruszenie zaufania obywateli do państwa. [...] Nie wiemy, na jakich warunkach program wróci, czy np. uda się wprowadzić instytucję operatorów, o której tyle się mówi, a nic się z tym nie dzieje — podkreśla Miłosz Jakubowski.
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
