Umowa zlecenie - kto może skorzystać i jakie zmiany są planowane?

Umowa zlecenie to rodzaj umowy cywilnoprawnej, której celem jest wykonanie określonego zadania lub czynności na rzecz zleceniodawcy. Jest popularna wśród studentów i młodych osób, które łączą pracę z nauką, ponieważ często oferuje elastyczne godziny pracy. Umowy zlecenie są również preferowane przez pracodawców z uwagi na mniejsze obciążenia finansowe niż w przypadku umowy o pracę.

W przeciwieństwie do umowy o pracę, umowa zlecenie nie gwarantuje wielu przywilejów, takich jak prawo do urlopu czy ochrona przed zwolnieniem. Niemniej jednak, wszystkie zawarte na jej podstawie obowiązki muszą być przestrzegane, a zleceniodawca jest zobowiązany do wypłaty uzgodnionego wynagrodzenia oraz odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.

Czytaj także: Ogromny cios dla Polaków. Przez tę zmianę zarobią mniej

Warto jednak pamiętać, że zleceniodawca może uzyskać zwolnienie z odprowadzania składek społecznych. Dzieje się tak wówczas, gdy zleceniobiorca posiada inną podstawę ubezpieczenia - jej kwota musi być jednak równa lub wyższa minimalnej krajowej. Ponadto obowiązek opłacania składek ZUS nie istnieje w przypadku zatrudnienia studenta w wieku poniżej 26. roku życia.

Dzięki konieczności opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, osoby korzystające z umowy zlecenia mogą liczyć na korzystanie z pełnego wachlarza usług oferowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Możliwość korzystania ze świadczeń zdrowotnych przysługuje niezależnie od wysokości opłacanej składki.

Minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia jest ściśle regulowana poprzez ustalaną przez rząd wysokość minimalnego wynagrodzenia, która przekłada się na bazową stawkę godzinową. W 2025 roku wysokość minimalnej stawki godzinowej na umowie zlecenie wynosi 30,50 złotych.

Czytaj także: Uwaga na umowę zlecenie. Czy wlicza się do emerytury?

Choć umowy zlecenie podlegają oskładkowaniu w zakresie rent i emerytur, to ich wybór jest mniej korzystny, niż w przypadku umowy o pracę. Umowy zlecenie nie wliczają się bowiem w staż pracy. Oznacza to, że czas pracy na zleceniu nie uprawnia bezpośrednio do przejścia na emeryturę, choć wpływa na wysokość wypracowanego świadczenia. Czas pracy na umowie zlecenie traktowany jest jako okres składkowy, co może decydować o wysokości przyszłych świadczeń emerytalnych.

Warto także pamiętać, że umowa zlecenie, popularna ze względu na elastyczność dla pracowników i niższe koszty dla pracodawców, nie podlega Kodeksowi Pracy. Oznacza to, że zleceniobiorcy pozbawieni są wielu przywilejów, takich jak urlop czy ochrona w przypadku zwolnienia. Istotnym pytaniem pozostaje, czy zleceniobiorcy mogą skorzystać ze zwolnienia lekarskiego.

Czytaj także: Pełny ZUS od każdej umowy zlecenie? Szykują się wielkie zmiany

Każdy, kto pracuje w oparciu o umowę zlecenie, jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym oraz zdrowotnym. Jednak opcja chorobowego jest dobrowolna - to sam zleceniobiorca decyduje, czy chce podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Aby mieć prawo do chorobowego, musi zgłosić taki zamiar zleceniodawcy, który rejestruje go w ZUS. Dopiero po 90 dniach nieprzerwanego okresu ubezpieczenia może skorzystać z zasiłku chorobowego.

Kolejne lata mogą przynieść jednak spore zmiany w kontekście umów cywilnoprawnych. W ostatnich miesiącach rząd pracował nad reformą, która oskładkuje wszystkie umowy cywilnoprawne, w tym popularne umowy zlecenie. Było to pochodną zobowiązania, które wpisane jest jako jeden z kamieni milowych w Krajowym Planie Odbudowy, co jest warunkiem otrzymania środków unijnych.

Na ten moment jednak plany pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych zostały odłożone na bliżej nieokreśloną przyszłość. Ten temat ma być przedmiotem dyskusji z Komisją Europejską w kontekście modyfikacji wspomnianego kamienia milowego - na ten moment w Polsce nie istnieje polityczna wola zmiany w kontekście oskładkowania tych umów.