W listopadzie 2024 roku firma Inquiry opublikowała wyniki badań dotyczących płatności wykonywanych przez Polaków. Jak wynika z tych danych, 71 proc. badanych używa raz w tygodniu karty płatniczej, ale 32 proc. transakcji nadal odbywa się za pomocą gotówki. W tym ostatnim przypadku najczęściej płaci się za usługi np. fryzjerskie.
Polacy nadal są przywiązani do gotówki, jednak banknoty, przechodząc z rąk do rąk, z czasem po prostu niszczeją. Okazuje się, że sprzedawca, który dostanie zniszczony "papierek", ma prawo odmówić jego przyjęcia.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Porwany banknot. Kiedy sprzedawca może odmówić przyjęcia gotówki?
Zapytaliśmy biuro prasowe Narodowego Banku Polskiego, czy prawo reguluje tę kwestię. Jak się okazuje, sprawy te reguluje zarządzenie nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
"Banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub uszkodzone w inny sposób, w tym również wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, nadruku, rysunku lub innego znaku, przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej i podlegają wymianie" - przekazało nam biuro prasowe NBP.
Co ważne, nie tylko przedsiębiorcy, ale także klienci mają prawo odmówić przyjęcia gotówki, jeżeli spełnia ona powyższy wymóg i jest zniszczona.
Jak wymienić zniszczone pieniądze?
NBP podaje, że zgodnie ze wspomnianym zarządzeniem, wszystkie banki działające na są zobowiązane do wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów, jeżeli ich autentyczność nie budzi podejrzeń i możliwe jest rozpoznanie ich wartości nominalnej. Trzeba jednak wziąć pod uwagę dwa uwarunkowania.
Po pierwsze, w pełnej wartości nominalnej są wymieniane banknoty, "jeśli są przerwane na nie więcej niż dziewięć części i wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu oraz nie posiadają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100 proc. pierwotnej powierzchni lub jeśli zachowały ponad 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie." Po drugie, za połowę wartości nominalnej są wymieniane banknoty, jeżeli zachowały od 45 proc. do 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie.
Czytaj także: Emerytura po 5 latach pracy? Tak, to możliwe
"Banknoty niespełniające warunków wymiany w kasie banku, w tym banknoty zawilgocone, zbutwiałe, nadpalone lub kruszące się, banki są zobowiązane przyjąć i przekazać do Centrali Narodowego Banku Polskiego w Warszawie wraz z wypełnionym "Wnioskiem o wymianę zużytych lub uszkodzonych znaków pieniężnych" stanowiącym załącznik nr 1 do ww. zarządzenia" - informuje NBP.
Banknoty można wysłać przesyłką pocztową albo kurierską, o łącznej wartości nieprzekraczającej 2 tys. złotych, bezpośrednio do Centrali Narodowego Banku Polskiego na ul. Świętokrzyskiej w Warszawie.
Czytaj również: Wzięli pod lupę supermarkety. Tak nas oszukują
